Rozwody

Rozwody

Kancelaria Adwokacka Daniel Kieliszek specjalizuje się w prowadzeniu spraw rozwodowych. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu, pomogliśmy już kilkuset klientom w rozwiązaniu ich problemów rodzinnych. Ze względu na swoją wielowątkowość sprawy rozwodowe potrafią być bardzo skomplikowane. Sąd rozstrzyga nie tylko o rozwodzie, ale również m.in. o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi, alimentach, czy kontaktach z dzieckiem. Profesjonalna pomoc prawna staje się więc nieodzowna.

Jak przebiega postępowanie? 

1. Sprawę rozwodową inicjuje się poprzez wniesienie pozwu do sądu. Pozew to pismo procesowe, które powinno zawierać określenie, czego się domagasz oraz dowody na poparcie twierdzeń.
2. Sąd po sprawdzeniu czy pozew spełnia wszystkie warunki formalne przesyła go do drugiego z małżonków, który powinien złożyć do sądu odpowiedź na pozew. W odpowiedzi na pozew należy ustosunkować się do twierdzeń zawartych w pozwie, przedstawić swoje żądania oraz dowody na ich poparcie.
3. Następnie Sąd wyznacza rozprawę, na której słuchane są obowiązkowo strony, a także ewentualni świadkowie oraz przeprowadzane są inne dowody na okoliczność winy w rozpadzie małżeństwa oraz sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej nad wspólnymi, małoletnimi dziećmi małżonków, czy też na okoliczność ustalenia zakresu i sposobów kontaktów z dziećmi.
4. W zależności od skomplikowania sprawy sąd może wyznaczyć kolejne terminy rozpraw. W najbardziej skomplikowanych sprawach rozwodowych zdarza się wyznaczenie nawet kilkunastu rozpraw.
5. Po przeprowadzeniu całego postępowania sąd wydaje wyrok.
6. Strona niezadowolona z rozstrzygnięcia może złożyć apelację do Sądu Apelacyjnego. Apelacja to pismo procesowe, w którym należy wskazać z czym się nie zgadzamy, jakie błędy popełnił Sąd oraz uzasadnić swoje twierdzenia.

 Jak działamy?

Na pierwszym spotkaniu analizujemy całą Twoją sytuację rodziną związaną z rozwodem. Przedstawiamy Ci możliwe rozwiązania oraz strategię na prowadzenie postępowania rozwodowego. Ustalamy jakie dowody należy przeprowadzić przed sądem. Realnie oceniamy Twoje szanse i nie obiecujemy rzeczy niemożliwych.

Następnie przygotowujemy pozew rozwodowy (ewentualnie odpowiedź na pozew, jeżeli to Ty jesteś pozwany) i składamy go do sądu. W razie potrzeby przygotowujemy kolejne pisma procesowe.

Uczestniczymy z Tobą na każdej rozprawie sądowej. Przed każdą rozprawą spotykamy się i omawiamy bieżące problemy, tak aby zawsze znać Twoją aktualną sytuację i skutecznie przedstawiać argumentację przed Sądem.

Jeżeli są widoki na polubowne zakończenie sprawy, prowadzimy rozmowy z drugą stroną na wszystkie istotne kwestie związane ze sprawą takie jak: władza rodzicielska nad małoletnimi dziećmi, kontakty z nimi, alimenty,  podział majątku wspólnego,.

Pamiętaj, że nie ujawnimy bez Twojej zgody żadnej informacji, którą nam przekażesz. Zachowanie tajemnicy adwokackiej i działanie na Twoją korzyść jest dla nas najważniejszą wartością. 

Jakie dokumenty są potrzebne do sprawy rozwodowej?

Na pierwsze spotkanie najlepiej zebrać ze sobą wszystkie dokumenty, które mogą być potrzebne do przeprowadzenia analizy prawnej i przygotowania pisma procesowego, takie jak: 

1. odpis skrócony aktu małżeństwa,

2. umowa majątkowa małżeńska np. o rozdzielności majątkowej,

3. umowa o podział majątku wspólnego,

4. odpis skrócony aktu urodzenia dziecka,

5. rachunki potwierdzające ponoszone koszty na utrzymanie dziecka,

6. umowa o pracę, zlecenia, o dzieło,

7. zaświadczenie od pracodawcy o zarobkach za ostatnie 6 miesięcy z podaniem wszystkich składników wynagrodzenia w tym nadgodzin, premii i nagród,

8. informacja o pobieraniu świadczenia 500 plus,

9. dokumenty potwierdzające otrzymywanie zasiłków lub innych świadczeń,

10. zaświadczenie o zarejestrowaniu jako bezrobotny,

11. roczne zeznania podatkowe,

12. dokumentacja medyczna dziecka oraz Twoja,

13. decyzja o waloryzacji renty lub emerytury.

Kto rozstrzyga o rozwodzie?

W polskim prawie możliwe jest rozwiązanie małżeństwa przez rozwód jedynie przez Sąd. Sądami właściwymi do rozpoznania sprawy o rozwód są Sądy Okręgowe – wydziały cywilne. Sprawy o rozwód rozpatrywane są w postępowaniu procesowy. Jednakże aby Sąd w ogóle rozpoczął jakiekolwiek czynności w sprawie, konieczne jest przygotowanie pisma inicjującego – pozwu. Pozew rozwodowy musi spełniać konkretne wymagania przewidziane prawem. Profesjonalne przygotowanie pozwu ma istotne znaczenie dla szybkości postępowania i ewentualnego wyniku procesu. 

Co powinien zawierać pozew rozwodowy?

W pozwie należy dokładnie określić, czego domaga się powód.

Można żądać:

1.orzeczenia rozwodu ze wskazaniem winnego małżonka lub bez orzekania o winie,’

2.orzeczenia o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi,

3.orzeczenia o alimentach na rzecz dzieci lub na swoją rzecz,

4.zabezpieczenia na czas trwania procesu niektórych roszczeń, np. alimentacyjnych,

5.orzeczenia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania,

6.orzeczenia o eksmisji drugiego małżonka ze wspólnego mieszkania. 

Pozew powinien zawierać uzasadnienie oraz wskazywać dowody, który wykażą zasadność stawianych żądań. Dowodami są najczęściej zeznania świadków, dokumenty, zdjęcia, nagrania, opinie biegłych. 

Jaki Sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy?

Właściwy do rozpoznania sprawy jest Sąd Okręgowy.

Wyróżnia się 3 sposoby ustalenia właściwego miejscowo Sądu Okręgowego do rozpoznania sprawy o rozwód.
 
Pierwszy sposób: pozew rozwodowy skład się do sądu, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Oznacza to, że nawet jeśli małżonkowie mieszkali osobno, jednak w okręgu tego samego sądu, to jest on właściwy do wytoczenia powództwa. Wystarczające jest  przebywanie w którejkolwiek miejscowości okręgu sądu ostatniego miejsca zamieszkania małżonków. Konieczne jest zachowanie ciągłości zamieszkiwania lub zwykłego pobytu w okręgu tego sądu przez przynajmniej jednego z małżonków.

 Przykład:
1. Małżonkowie mieszkają osobno. Jeden małżonek mieszka w Toruniu, a drugi w Chełmży. Obie miejscowości leżą w okręgu Sądu Okręgowego w Toruniu. Powództwo należy wytoczyć przed Sąd Okręgowy w Toruniu.

2.Małżonkowie mieszkają osobno. Jeden małżonek mieszka w Toruniu, a drugi w Krakowie. Wcześniej małżonkowie mieszkali osobno – jeden w Toruniu, a drugi w Chełmży. Toruń i Chełmża leżą w okręgu właściwości Sądu Okręgowego w Toruniu. Powództwo należy wytoczyć przed Sąd Okręgowy w Toruniu

3.Małżonkowie mieszkają osobno. Wcześniej małżonkowie mieszkali razem w Toruniu. Obecnie jeden małżonek mieszka w Gdańsku, a drugi małżonek mieszka w Poznaniu. Żaden małżonek nie ma już miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w okręgu sądu, w którym mieli ostatnie wspólne zamieszkanie. Sąd Okręgowy w Toruniu nie jest więc sądem właściwym. W zależności od tego, który małżonek będzie powodem, a który pozwanym sądem właściwym będzie Sąd Okręgowy w Gdańsku lub w Krakowie.

Drugi sposób. Jeżeli, nie można ustalić sądu właściwego w oparciu o sposób pierwszy, sądem właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej.

 
Trzeci sposób. Dopiero jeżeli nie można ustalić miejsca zamieszkania strony pozwanej, właściwy będzie sąd miejsca zamieszkania powoda. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Miejsce zamieszkania nie jest tożsame z miejscem zameldowania, jednak ustalenie miejsca zameldowania drugiej strony pozwala na uprawdopodobnienie przebywania w określonej miejscowości. Zwykły pobyt to faktyczne przebywanie w danej miejscowości.

Jakie są przesłanki orzeczenia rozwodu?

Zgodnie przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia.  Warto zatem zadać ogólne pytanie, co należy rozumieć przez pojęcie "pożycie" oraz kiedy można mówić o jego zupełnym i trwałym rozkładzie? Pożycie to wspólnota duchowa, fizyczna i gospodarcza.

O wspólnocie duchowej pomiędzy małżonkami można mówić wtedy, gdy między nimi istnieje wzajemny i pozytywny stosunek uczuciowy miłość. Z miłością w sposób oczywisty związane są takie wartości, jak np.: szacunek, szczerość, lojalność, wyrozumiałość, respektowanie osobistych cech i potrzeb współmałżonka oraz gotowość do ustępstw i kompromisów.

Przez wspólnotę fizyczną należy rozumieć utrzymywanie stosunków płciowych.

Wspólnota gospodarcza sprowadza się natomiast do wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego, z czym łączy się też wspólne zamieszkiwanie.

Zupełny rozkład pożycia oznacza zerwanie wszelkich więzi łączących małżonków, tj. więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej.

Trwały rozkład pożycia oznacza, iż pomiędzy małżonkami nie jest możliwy powrót do wspólnoty małżeńskiej we wszystkich płaszczyznach – duchowej, fizycznej, materialnej. Przesłanki zupełności i trwałości rozkładu pożycia muszą wystąpić łącznie. O uwzględnieniu powództwa rozwodowego decyduje stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Trwały i zupełny rozkład pożycia może być procesem długofalowym (np. wieloletnie narastanie konfliktu), jak też bardzo krótkim (zdrada małżonka).

Rozkład pożycia należy ściśle łączyć z niewywiązywaniem się z obowiązków małżeńskich. Zgodnie przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie, są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Małżonkowie zobowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Niewywiązywanie się z obowiązków małżeńskich może doprowadzić do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia.

Przyczyny rozkładu pożycia można podzielić na zawinione i niezawinione. Każda przyczyna musi być oceniona w oparciu o dokładną analizę konkretnego przypadku. Poniżej przedstawiamy przykładowe zawinione i niezawinione przyczyny rozkładu pożycia:

 A) zawinione umyślne albo nieumyślne (niedbalstwo albo lekkomyślność): 

1. zdrada małżeńska, cudzołóstwo, ale także drobniejsze akty niewierności jak pocałunki, wyznawanie miłości, flirtowanie i inne nazbyt bliskie więzi emocjonalne i uczuciowe z osobą trzecią, które wykraczają poza granice przyjętej normalnie obyczajowości i przyzwoitości;
2. agresja fizyczna i słowna;
3. znęcanie się psychiczne;
4. negatywne relacje z rodziną drugiego małżonka;
5. nieróbstwo;
6. porzucenie, opuszczenie małżonka;
7. długotrwałe odmawianie współżycia;
8. pomawianie małżonka;
9. nielojalność wobec małżonka;
10. uzależnienie od alkoholu, narkotyków, Internetu;
11. zmiana religii. 

 B) niezawinione:

1. zasadnicza różnica światopoglądów i charakterów;
2. choroba, w tym choroba psychiczna;
3. bezpłodność.

 Kiedy Sąd może odmówić orzeczenia rozwodu?

 Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wymieniają sytuacje, w których orzeczenie rozwodu nie jest możliwie mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Z sytuacjami takimi mamy do czynienia, gdy:

1. wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;

2. z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;

3. rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu opierają się na klauzulach generalnych takich, jak dobro wspólnych małoletnich dzieci i zasady współżycia społecznego. Klauzule generalne są znaczeniowo niedookreślone. Dlatego też sąd zachowuje pewien luz decyzyjny w sposobie ich interpretacji.

Jakie są elementy wyroku rozwodowego?

Sąd w wyroku rozwodowym orzeka:

1. czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia;

2. o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi;

3. o utrzymywaniu kontaktów ze wspólnymi małoletnimi dziećmi po rozwodzie;

4. o alimentach na rzecz wspólnych małoletnich dzieci lub na rzecz byłego małżonka;

5. o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania;

6. o podziale majątku wspólnego;

7. o kosztach postępowania rozwodowego.

Wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego

Orzekając rozwód sąd przesądza o tym, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia (tzn., kto jest winny rozpadowi małżeństwa). Znaczenia nie ma stopień winy w tym zakresie. Jeżeli zatem jeden z małżonków tylko w niewielkim stopniu zawinił rozkładowi pożycia (np. nie spędzał wystarczająco dużo czasu ze współmałżonkiem), a drugi dopuszczał się rażących naruszeń obowiązków małżeńskich (np. zdrady), to w wyroku rozwodowym sąd orzeknie, iż każdy z małżonków ponosi winę rozpadu małżeństwa.

Przykład! Jeżeli małżonek A ponosi 99% winy rozkładu pożycia, a małżonek B tylko 1%, to sąd uzna, iż oboje ponoszą winę rozpadu małżeństwa. 

Sąd może zaniechać orzekania o winie rozkładu pożycia. Może to nastąpić na zgodne żądanie małżonków. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy rozkładu pożycia. Zgodne żądanie nie oznacza, że małżonkowie muszą wnieść wspólny pozew. Pozwany małżonek w odpowiedzi na pozew lub na rozprawie może uznać żądania drugiej strony o zaniechaniu orzekania o winie rozkładu pożycia.

Władza rodzicielska nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków

Jeżeli rozwodzący się mają wspólne małoletnie dziecko, sąd musi rozstrzygnąć komu i w jakim zakresie powierzyć nad nim władzę rodzicielską. "Władza rodzicielska" obejmuje uprawnienia i obowiązki rodziców względem dziecka, w szczególności obowiązki: wychowania dziecka, reprezentowania go oraz sprawowania opieki nad nim i jego majątkiem.

Najczęściej spotykane rozstrzygnięcia sądu w zakresie władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków to: 

1. powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom; 

2. powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z ograniczeniem władzy drugiego do określonych obowiązków i uprawnień względem dziecka;

3. powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z pobawieniem władzy drugiego; 

4. ograniczenie władzy rodzicielskiej obojga rodziców;

5. pozbawienie władzy rodzicielskiej obojga rodziców. 

Powierzenie władzy rodzicielskiej nad  dzieckiem obojgu rodzicom

Sąd może powierzyć władzę rodzicielską nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojgu rodzicom. Zazwyczaj takie rozstrzygnięcie ma miejsce, gdy oboje rodzice się na to zgadzają. Powinni oni wówczas sporządzić na piśmie porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.

Uwaga!!! Nie zawsze rodzice są zgodni w kwestii władzy rodzicielskiej. Mimo to, sąd może powierzyć władzę rodzicielską obojgu rodzicom. Sąd ma bowiem kierować się dobrem dziecka i dyrektywą prawa do wychowania dziecka przez oboje rodziców. Przed nowelizacją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,  w braku porozumienia rodziców,  sąd zobowiązany był powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców (zazwyczaj temu, u którego dziecko miało zamieszkiwać) z ograniczeniem władzy drugiego. 

Ograniczenie władzy rodzicielskiej do określonych obowiązków i uprawnień względem dziecka

Sąd może  ograniczyć władzę rodzicielską (jednego lub obojga rodziców) do określonych obowiązków i uprawnień względem dziecka. Ograniczenie władzy rodzicielskiej w sentencjach wyroków rozwodowych ujęte jest najczęściej jako uprawnienie „do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka”. Chodzi o  współdecydowanie o sprawach takich, jak np. wybór: szkoły, sposobów leczenia lub religii. Warto doprecyzować w wyroku rozwodowym pojęcie "istotnych spraw dziecka". Niektóre instytucje np. odmawiają udzielania informacji o stanie zdrowia dziecka lub o jego postępach w nauce, bezpodstawnie zrównując ograniczenie władzy rodzicielskiej z jej pozbawieniem.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej

Pozbawienie władzy rodzicielskiej (jednego lub obojga rodziców) wchodzi w rachubę jeżeli:

1. władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. rodzic jest przewlekle chory);

2. dochodzi do nadużywania władzy rodzicielskiej (np. fizycznego karcenia dziecka lub zmuszania go do postępowania niezgodnego z prawem);

3. rodzice w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki rodzicielskie (np. głodzą dzieci).

Utrzymywaniu kontaktów ze wspólnym małoletnim dzieckiem po rozwodzie

Sąd w wyroku rozwodowym orzeka o kontaktach z dzieckiem po rozwodzie. Prawo to jest niezależne od władzy rodzicielskiej. Innymi słowy, rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej może mieć ustalone prawo do kontaktów nawet w bardzo szerokim zakresie. Ustalenie prawa do kontaktów z dzieckiem po rozwodzie ma na celu przede wszystkim realizację prawa dziecka do kontaktowania się ze swoim rodzicem. Sąd będzie zatem kierował się dobrem dziecka, a nie dobrem rozwiedzionego rodzica. Rozwodzący się często o tym zapominają, na pierwszym miejscu stawiając swoje żądania w zakresie kontaktów z dzieckiem. Nierzadko ich treść wynika z niskich pobudek (np. z chęci zemsty za zdradę małżeńską).

Prawo do kontaktów z dzieckiem często przybiera postać osobistego kontaktu dziecka z rodzicem (bez obecności drugiego rodzica) w konkretne dni tygodnia o określonych godzinach oraz w święta i wakacje. 

Alimenty na dziecko

W wyroku rozwodowym, sąd określa w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka (alimenty). Obowiązek alimentacyjny realizowany jest poprzez dostarczenie uprawnionemu (dziecku) przez zobowiązanego (rodzica) środków utrzymania i wychowania (m.in. mieszkania, wyżywienia, odzieży, pielęgnacji i pieczy). Obowiązek ten może być realizowany w postaci pieniężnej, jak i niepieniężnej (osobiste starania o wychowanie i utrzymanie dziecka). Zakres obowiązku alimentacyjnego określają przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.  Zależy on od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (dziecka) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (rodzica). Pojęcie „usprawiedliwionych potrzeb” jest niejednoznaczne. Mają one wymiar indywidualny i należy określać je w świetle okoliczności konkretnego przypadku.

Wysokość alimentów wyznacza koszt utrzymania dziecka. Nie można żądać wyższych alimentów na dziecko niż wynosi koszt jego utrzymania. Jest on ustalany w każdej sprawie. Inny jest bowiem np. koszt utrzymania dziecka zdrowego, a inny chorego (wymagającego stałej opieki lekarskiej).  Wysokość alimentów zależy też od wieku dziecka. Co do zasady, im starsze dziecko tym większy jest koszt jego utrzymania.

Nierzadko, usprawiedliwione potrzeby dziecka (niezdolnego jeszcze do samodzielnego utrzymania się) wyznacza się w oparciu o zasadą utrzymania równej stopy życiowej rodziców i dzieci. Ma to miejsce wówczas, gdy np. jeden z rodziców jest bardzo bogaty i żyje w luksusie. W takiej sytuacji dąży się do zapewnienia dziecku takiego poziomu życia, jaki ma jego bogaty rodzic. 

Nagminne jest wskazywanie przez rodziców unikających płacenia alimentów, iż nie mają oni pracy ani żadnych innych źródeł dochodu.  W przypadku uznania przez sąd, iż rodzic celowo nie wykorzystuje swoich możliwości zarobkowych (np. z lenistwa), może dojść do ustalenia alimentów w takiej wysokości, jakby należycie wykorzystywał on swe możliwości zarobkowe. Przyjmuje się, iż osoba zdrowa ma możliwość zarobkowania (inaczej wygląda sytuacja osób chorych lub niepełnosprawnych).

Alimenty od byłego małżonka

Od byłego małżonka można żądać alimentów w dwóch przypadkach:

1. małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. O "niedostatku" należy mówić wówczas, gdy osoba nie może własnymi siłami (samodzielnie) zaspokoić swoich usprawiedliwionych, podstawowych potrzeb. Do usprawiedliwionych potrzeb zaliczyć należy np. potrzeby mieszkaniowe oraz potrzeby związane ochroną własnego zdrowia. Niedostatek (w dużym uproszczeniu) to życie na skraju nędzy, biedy, minimum egzystencji lub nawet poniżej tego minimum!

2. jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. W tym przypadku, nie wymaga się, aby małżonek niewinny był w niedostatku. Wystarczy, że w sposób istotny rozwód zmienia sytuację finansową małżonka niewinnego, np. powoduje konieczność wynajęcia mieszkania przy jednoczesnej utracie finansowania, uzyskiwanego przez byłego (wyłącznie winnego) małżonka. 

Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. W sytuacji, w której zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży ten pięcioletni termin.

Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania

Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania (np. sąd ustala, iż największy pokój będzie przysługiwał byłej żonie, której powierzono władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem, natomiast mniejszy pokój byłemu mężowi, któremu tę władzę ograniczono) przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. Sąd uwzględni przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej. 

 W praktyce, byli małżonkowie często korzystają ze wspólnego mieszkania po rozwodzie.  Nierzadko bowiem żadnego z rozwiedzionych małżonków nie stać na zakup nowego lokalu lub na jego najem

W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.

Na zgodny wniosek stron, sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również (jeśli jest to możliwe) o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego

Podział majątku wspólnego

Na wniosek jednego z małżonków, sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce, podział majątku wspólnego w toku postępowania rozwodowego jest możliwy, jeżeli strony mają gotowe porozumienie co do podziału tego majątku. Brak porozumienia skutkuje tym, iż podział majątku będzie musiał nastąpić dopiero w innym postępowaniu sądowym (postępowanie o podział majątku wspólnego).

Ile kosztuje rozwód?

Postępowanie rozwodowe niesie ze sobą obowiązek poniesienia pewnych kosztów. Powód zobowiązany jest do uiszczenia opłaty w wysokości 600 zł. W przypadku zakończenia postępowania wyrokiem bez orzekania o winie sąd zwróci powodowi 300 zł, a nadto nakaże pozwanemu małżonkowi zwrot połowy opłaty, tj. zwrot 150 zł. Tym samym faktyczny koszt postępowania wyniesie jedynie 150 zł.

Wystąpienie z dodatkowymi żądaniami (obok żądania rozwodu) podnosi koszty postępowania. W przypadku wystąpienia np. z wnioskiem o podział majątku wspólnego w postępowaniu rozwodowym opłata sądowa wzrośnie o 1.000 zł (jeżeli natomiast małżonkowie przedstawią sądowi zgodny projekt podziału ich majątku, opłata sądowa wzrośnie o 300 zł). 

Strona przegrywająca proces będzie zobowiązana do zwrotu stronie wygrywającej wszystkich poniesionych kosztów, wśród których oprócz opłat sądowych wyróżnić należy:

1. wynagrodzenie biegłych, jeżeli zostali powołani w sprawie; 

2. należności przyznane świadkom, jeżeli świadkowie byli przesłuchiwani i wystąpili o zwrot kosztów;

3. koszty mediacji, jeżeli podjęto się jej przeprowadzania;

4. koszty zastępstwa procesowego, jeżeli druga strona skorzystała z usług adwokata lub radcy prawnego (kwota ta na chwilę obecną wynosi 720 zł).

Osoby o niskich dochodach mogą złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Zwolnienie od kosztów przysługuje osobom, które nie są ich w stanie ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych należy załączyć na specjalnym formularzu „oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania” (można pobrać je np. ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości). Sąd może przyznać także tylko częściowe zwolnienie od kosztów sądowych.

Pamiętać także należy, iż zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, niezależnie od wyniku sprawy, sąd może włożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych jej niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem, a zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi w przypadku przegrania sprawy.

Zadzwoń, aby umówić się na spotkanie1